Hayvancılıkta yem giderleri en büyük gider kısmını oluşturduğu için en uygun maliyette en yüksek performansı yakalamak rasyonda hedef tutulur.
Yem hammaddeleri protein, yağ, nişasta, selüloz, çeşitli vitaminler,mineraller gibi komponentleri içerirler. Bu içeriklerin hayvanlarda hayatını devam ettirme, verim gibi ihtiyaçlarını karşılamak için en uygun maliyette belirli bir denge sağlamaya kısaca yemde rasyon oluşturma denir.
Rasyon oluştururken temelde hayvanın tüketeceği kuru madde miktarı baz alınır.
Hayvancılıkta yem giderleri en büyük gider kısmını oluşturduğu için en uygun maliyette en yüksek performansı yakalamak rasyonda hedef
tutulur. Ayrıca rasyonda, hayvanın ırkı , yaşam döngüsü içerisindeki dönemi gibi özellikleri de değerlendirme içerisinde tutulur.
Ruminant rasyonlarında kesif yem ya da tamamlayıcı yem olarak adlandırdığımız yem ve kaba yem birleştirilerek TMR diye ifade ettiğimiz tam yem rasyonu hazırlanarak besleme yapılır. Kanatlı gibi hayvanların rasyonlarında ise selüloz oranı düşük olan tamamlayıcı yem olarak adlandırılan konsantre yem rasyonu ile besleme yapılır.
Rasyon hazırlamaya yardımcı olması için çeşitli programlar kullanılabilmektedir. Bunlar karma yem ve ya TMR (karma yem+kaba yem birlikte şekilde) olarak rasyon hazırlama için farklı formatlarda olabilmektedir.
Rasyon Hazırlamada Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar :
Kullanılacak dengelemenin hangi hayvanda, hangi dönemi ile ilgili nasıl hedef değerler tutulacağı belirlenmelidir.
Rasyon hazırlanırken genel olarak ham protein , nişasta, ham selüloz, ham kül,ham yağ, metabolik enerji gibi etmenlere dikkat edilerek dengeleme yapılır.
Hammaddelerin minimum kullanım ve maksimum kullanım miktarlarına dikkat edilmelidir.
Kullanılan hammaddelerin sindirilebilirlik değerleri de dengelemede değerlendirilmelidir.
Hammaddelerin ayrı ayrı kalite kriterlerine uygun olup olmadığına bakılmalıdır.
Toplam rasyonun sonunda oluşacak yemin hayvanda iştahlı yenilebilmesi için hammaddelerin ayrı ayrı ve yemdeki yenekliğine dikkat edilmelidir.
Hazırlanacak yemdeki protein kaynakları, enerji kaynakları kullanılırken maksimum verimi minimum
maliyetle oluşturmak hedef olarak seçilmelidir.
Yemde istenilen kriterlerle dengelemeler yapılırken verim için gerekli vitaminler, mineraller, metabolit olarak kullanılacak katkılar ve hangi hayvanın hangi dönemine kullanılacağına göre asitlik düzenleyicilerde değerlendirilmelidir.